20. ปณามนา ขมาปนา

[80] เตน โข ปน สมเยน อนฺเตวาสิกา อาจริเยสุ น สมฺมา วตฺตนฺติ…เป.… ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ…เป.… น, ภิกฺขเว, อนฺเตวาสิเกน อาจริยมฺหิ น สมฺมา วตฺติตพฺพํฯ โย น สมฺมา วตฺเตยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ เนว สมฺมา วตฺตนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ…เป.… อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อสมฺมาวตฺตนฺตํ ปณาเมตุํฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ปณาเมตพฺโพ – ปณาเมมิ ตนฺติ วา, มายิธ ปฏิกฺกมีติ วา, นีหร เต ปตฺตจีวรนฺติ วา, นาหํ ตยา อุปฏฺฐาตพฺโพติ วาฯ กาเยน วิญฺญาเปติ, วาจาย วิญฺญาเปติ, กาเยน วาจาย วิญฺญาเปติ, ปณามิโต โหติ อนฺเตวาสิโก; น กาเยน วิญฺญาเปติ, น วาจาย วิญฺญาเปติ, น กาเยน วาจาย วิญฺญาเปติ, น ปณามิโต โหติ อนฺเตวาสิโกติฯ

เตน โข ปน สมเยน อนฺเตวาสิกา ปณามิตา น ขมาเปนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ขมาเปตุนฺติฯ เนว ขมาเปนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, ปณามิเตน น ขมาเปตพฺโพฯ โย น ขมาเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

เตน โข ปน สมเยน อาจริยา ขมาปิยมานา น ขมนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ขมิตุนฺติฯ เนว ขมนฺติฯ อนฺเตวาสิกา ปกฺกมนฺติปิ วิพฺภมนฺติปิ ติตฺถิเยสุปิ สงฺกมนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, ขมาปิยมาเนน น ขมิตพฺพํฯ โย น ขเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

เตน โข ปน สมเยน อาจริยา สมฺมาวตฺตนฺตํ ปณาเมนฺติ, อสมฺมาวตฺตนฺตํ น ปณาเมนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, สมฺมาวตฺตนฺโต ปณาเมตพฺโพฯ โย ปณาเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ น จ, ภิกฺขเว, อสมฺมาวตฺตนฺโต น ปณาเมตพฺโพฯ โย น ปณาเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

[81] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต อนฺเตวาสิโก ปณาเมตพฺโพฯ อาจริยมฺหิ นาธิมตฺตํ เปมํ โหติ, นาธิมตฺโต ปสาโท โหติ, นาธิมตฺตา หิรี โหติ, นาธิมตฺโต คารโว โหติ, นาธิมตฺตา ภาวนา โหติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต อนฺเตวาสิโก ปณาเมตพฺโพฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต อนฺเตวาสิโก น ปณาเมตพฺโพฯ อาจริยมฺหิ อธิมตฺตํ เปมํ โหติ, อธิมตฺโต ปสาโท โหติ, อธิมตฺตา หิรี โหติ, อธิมตฺโต คารโว โหติ, อธิมตฺตา ภาวนา โหติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต อนฺเตวาสิโก น ปณาเมตพฺโพฯ

‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต อนฺเตวาสิโก อลํ ปณาเมตุํฯ อาจริยมฺหิ นาธิมตฺตํ เปมํ โหติ, นาธิมตฺโต ปสาโท โหติ, นาธิมตฺตา หิรี โหติ, นาธิมตฺโต คารโว โหติ, นาธิมตฺตา ภาวนา โหติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต อนฺเตวาสิโก อลํ ปณาเมตุํฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต อนฺเตวาสิโก นาลํ ปณาเมตุํฯ อาจริยมฺหิ อธิมตฺตํ เปมํ โหติ, อธิมตฺโต ปสาโท โหติ, อธิมตฺตา หิรี โหติ, อธิมตฺโต คารโว โหติ, อธิมตฺตา ภาวนา โหติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต อนฺเตวาสิโก นาลํ ปณาเมตุํฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคตํ อนฺเตวาสิกํ อปฺปณาเมนฺโต อาจริโย สาติสาโร โหติ, ปณาเมนฺโต อนติสาโร โหติฯ อาจริยมฺหิ นาธิมตฺตํ เปมํ โหติ, นาธิมตฺโต ปสาโท โหติ, นาธิมตฺตา หิรี โหติ, นาธิมตฺโต คารโว โหติ, นาธิมตฺตา ภาวนา โหติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตํ อนฺเตวาสิกํ อปฺปณาเมนฺโต อาจริโย สาติสาโร โหติ, ปณาเมนฺโต อนติสาโร โหติฯ

‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคตํ อนฺเตวาสิกํ ปณาเมนฺโต อาจริโย สาติสาโร โหติ, อปฺปณาเมนฺโต อนติสาโร โหติฯ อาจริยมฺหิ อธิมตฺตํ เปมํ โหติ, อธิมตฺโต ปสาโท โหติ, อธิมตฺตา หิรี โหติ, อธิมตฺโต คารโว โหติ, อธิมตฺตา ภาวนา โหติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตํ อนฺเตวาสิกํ ปณาเมนฺโต อาจริโย สาติสาโร โหติ, อปฺปณาเมนฺโต อนติสาโร โหตี’’ติฯ

ปณามนา ขมาปนา นิฏฺฐิตาฯ

21. พาลอพฺยตฺตวตฺถุ

[82] เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู, ทสวสฺสมฺหา ทสวสฺสมฺหาติ, พาลา อพฺยตฺตา นิสฺสยํ เทนฺติฯ ทิสฺสนฺติ อาจริยา พาลา, อนฺเตวาสิกา ปณฺฑิตา ฯ ทิสฺสนฺติ อาจริยา อพฺยตฺตา, อนฺเตวาสิกา พฺยตฺตาฯ ทิสฺสนฺติ อาจริยา อปฺปสฺสุตา, อนฺเตวาสิกา พหุสฺสุตาฯ ทิสฺสนฺติ อาจริยา ทุปฺปญฺญา, อนฺเตวาสิกา ปญฺญวนฺโตฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขู, ทสวสฺสมฺหา ทสวสฺสมฺหาติ, พาลา อพฺยตฺตา นิสฺสยํ ทสฺสนฺติฯ ทิสฺสนฺติ อาจริยา พาลา อนฺเตวาสิกา ปณฺฑิตา, ทิสฺสนฺติ อาจริยา อพฺยตฺตา อนฺเตวาสิกา พฺยตฺตา, ทิสฺสนฺติ อาจริยา อปฺปสฺสุตา อนฺเตวาสิกา พหุสฺสุตา, ทิสฺสนฺติ อาจริยา ทุปฺปญฺญา อนฺเตวาสิกา ปญฺญวนฺโต’’ติฯ อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ภิกฺขู, ทสวสฺสมฺหา ทสวสฺสมฺหาติ, พาลา อพฺยตฺตา นิสฺสยํ เทนฺติ…เป.… สจฺจํ, ภควาติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… วิครหิตฺวา…เป.… ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘น, ภิกฺขเว, พาเลน อพฺยตฺเตน นิสฺสโย ทาตพฺโพฯ โย ทเทยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน ทสวสฺเสน วา อติเรกทสวสฺเสน วา นิสฺสยํ ทาตุ’’นฺติฯ

พาลอพฺยตฺตวตฺถุ นิฏฺฐิตํฯ

22. นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิกถา

[83] เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู อาจริยุปชฺฌาเยสุ ปกฺกนฺเตสุปิ วิพฺภนฺเตสุปิ กาลงฺกเตสุปิ ปกฺขสงฺกนฺเตสุปิ นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย น ชานนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ

‘‘ปญฺจิมา, ภิกฺขเว, นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย อุปชฺฌายมฺหา – อุปชฺฌาโย ปกฺกนฺโต วา โหติ, วิพฺภนฺโต วา, กาลงฺกโต วา, ปกฺขสงฺกนฺโต วา, อาณตฺติเยว ปญฺจมีฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย อุปชฺฌายมฺหาฯ

‘‘ฉยิมา, ภิกฺขเว, นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย อาจริยมฺหา – อาจริโย ปกฺกนฺโต วา โหติ, วิพฺภนฺโต วา, กาลงฺกโต วา, ปกฺขสงฺกนฺโต วา, อาณตฺติเยว ปญฺจมี, อุปชฺฌาเยน วา สโมธานคโต โหติฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, ฉ นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย อาจริยมฺหา’’ฯ

นิสฺสปฏิปฺปสฺสทฺธิกถา นิฏฺฐิตาฯ